Κώστας Βάρναλης

Από τις σελίδες του περιοδικού δε θα μπορούσαμε παρά να δώσουμε Συγχαρητήρια στην θεατρική ομάδα «Ανοικείωση», για την παράσταση «Τα ντουφέκια της κυρίας Καράρ» του Μπέρτολτ Μπρεχτ. Μια άψογη από όλες τις απόψεις προλεταριακή δημιουργία.

Όσοι είχαν την τύχη να την παρακολουθήσουν έφυγαν γεμάτοι συγκίνηση, σκέψεις, συμπεράσματα πάνω στα ζητήματα που έθετε το θεατρικό έργο. Ζητήματα όπως η στράτευση και η ουδετερότητα που είναι επίκαιρα όσο ποτέ και σήμερα.

Πέραν του περιεχομένου του ίδιου του έργου, αυτό που μας άγγιξε ιδιαίτερα είναι ότι είδαμε στρατευμένους συντρόφους στην υπόθεση της εργατικής τάξης να δίνουν όλο τους τον εαυτό σε μια παράσταση ανώτερου επιπέδου. Βάζοντας τα γυαλιά σε διάφορους ανούσιους και αχρωμάτιστους καλλιτεχνικούς θιάσους.

Οι συζητήσεις στο τέλος της παράστασης με τους συντελεστές έκαναν ακόμα πιο «οικείο» το σενάριο, σπρώχνοντας ουσιαστικά τον καθένα να τοποθετηθεί πάνω σε δεκάδες πολιτικά ζητήματα που ανοίγει το έργο του Μπρεχτ.

Για μια συνολικότερη και διεξοδικότερη εικόνα για το συγκεκριμένο έργο, η «Ανοικείωση» κυκλοφόρησε μια 48σέλιδη μπροσούρα-πρόγραμμα με τίτλο «ΤΑ ΝΤΟΥΦΕΚΙΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΣ ΚΑΡΑΡ. Μια τραγωδία για τη στράτευση». Περιλαμβάνοντας το σενάριο που είχε γραφτεί το 1937 ως μαχητικό αντιφασιστικό προσκλητήριο ενάντια στους φαλαγγίτες του Φράνκο αλλά και τις απόψεις της «Ανοικείωσης» για την τέχνη.

Αντιγράφουμε από την εισαγωγή της μπροσούρας: «Ο τρόπος με τον οποίο πλέκει το μύθο σ’ αυτό το διάρκειας μόλις μιας ώρας μονόπρακτο είναι εκπληκτικός. Δουλεύει με τον τρόπο τον αρχαίων κλασικών, μόνο που στον Μπρεχτ δεν υπάρχει η μοίρα, η προκαθορισμένη από τους θεούς, η ύβρις προς τους θεούς, η νέμεσις και η κάθαρσις. Εδώ, τα πάντα είναι ιστορικά προσδιορισμένα και κοινωνικά και πολιτικά καθορισμένα. Υπάρχουν η ύβρις, η νέμεσις, η κάθαρσις, όμως έχουν απεκδυθεί κάθε μεταφυσικού περιβλήματος. Ύβρις είναι η ουδετερότητα της Καράρ και του ιερέα, νέμεσις είναι η εν ψυχρώ δολοφονία του Χουάν από τους φαλαγγίτες, η κάθαρσις επέρχεται με τη στράτευση της Καράρ και του νεαρού Χοσέ στο πλευρό των Δημοκρατικών στον εμφύλιο πόλεμο.

Η οικονομία του έργου είναι θαυμαστή. Δεν υπάρχει ούτε μια φράση περιττή ή τυχαία. Ο λόγος είναι απλός, καθημερινός, τα πρόσωπα είναι τυπικοί χαρακτήρες που θα μπορούσες να συναντήσεις σ’ ένα χωριό της Ισπανίας εκείνη την περίοδο (ο κομμουνιστής εργάτης Πέδρο Χακέρας, που έρχεται να πάρει τα ντουφέκια που έχει κρυμμένα η αδερφή του, η εκρηκτική Μανουέλα που δε διστάζει να χωρίσει τον αρραβωνιαστικό της επειδή δεν πάει να πολεμήσει, ο συντηρητικός –αλλά έντιμος– φτωχόπαπας του χωριού με το μυαλό γεμάτο καθολικιστική σαβούρα, η σοφή γιαγιά Πέρες με μια κόρη αντιφασίστρια νεκρή κι ένα γιο που είναι με τους Φαλαγγίτες), ενώ η πλοκή του έργου εξελίσσεται ως μια διαρκής σύγκρουση πολιτικών ιδεών και παράλληλα ως διαδοχή καταστάσεων που διαψεύδουν ή επιβεβαιώνουν αυτές τις ιδέες, για να κορυφωθεί σ’ ένα δραματικό και συνάμα αισιόδοξο τέλος».

Μπράβο σύντροφοι.

Περιοδικό «Βίδα»

Τεύχος 20, Ιούλης 2015